OFICJALNE OTWARCIE nastąpiło punktualnie o 3: 00 po południu w sobotę 11 listopada 2017r
Podhalańscy trębacze na trombitach, ogłosili całemu światu rozpoczęcie jednej z największych imprez polonijnych na ''mapie świata’’ XXXV Festiwalu ''Na Góralską Nutę''. A byli to - Stanisław Sarna, Grzegorz Sarna, Józef Sarna, Szymon Haniaczyk, Stanisław Klapisz, Adam Klapisz, Adrian Klapisz i Wojciech Jędrol
Prezes Józef Cikowski i wiceprezes d/s kultury Zdzisław Dorula dokonali oficjalnego otwarcia XXXV Festiwalu, witając wszystkich uczestników i gości przybyłych na tegoroczny festiwal. W tegorocznym festiwalu wystąpiły w sumie: 4 grupy etniczne- Grecja, Węgry, Tajlandia i Meksyk, 2 zespoły z Polski- ''Watra'' i '' Polaniorze’’, 2 zespoły z Kanady - ''Harnasie'' i '' Mali Harnasie'', 1 zespół polonijny - 'Wesoły Lud'', Chicago Polka Band i 18 zespołów działających przy ZPPA.
XXXV Jubileuszowy Festiwal był wyjątkowo uroczysty.
Dom Podhalan ''nie pamięta'' takiej ilości gości, którzy zawitali, aby wziąć udział w tej wyjątkowej imprezie. Wyjątkowej nie tylko z powodu jubileuszu, ale przede wszystkim wyjątkowych zespołów, które wystąpiły na scenie Domu Podhalan.
Pierwszy dzień festiwalu zakończył się przedstawieniem przygotowanym przez zespół ''Dzianiszanie'', a mówiący o autentycznych tradycjach podhalańskich pt. ''Kisenie kapusty na Podhalu''. Artyści z zespołu otrzymali należne im gromkie brawa.
Po przedstawieniu rozpoczęła się huczna zabawa taneczna z zespołem ''Siekawica.'' która przedłużyła się do późnych godzin nocnych.
Prowadzący - sobota - Karolina Walkosz Strzelec Zdzisław Miernicki
W niedzielę -12 listopada - festiwal rozpoczął sią o godz. 1: 00 po południu. Program był także bardzo atrakcyjny i kolejno prezentowały się zaproszone zespoły. A drugi dzień festiwalu zakończył się zabawną sztuką pt '' Zaloty góralskie'' Juliana Reimschussela w wykonaniu Gminnego Zespołu z Czarnego Dunajca ''Watra'' z Polski.
W obydwa dni festiwalowe, prezentowali się - Nojśwarniejso Górolecka - Beata Gał a także Nojlepso Toniecnica - Katarzyna Miętus, które przyleciały do Chicago z Polski, królowa ZPPA - Karolina Nowobilska, zbójnik roku ZPPA - Krystian Nowak.
Niedzielny dzień festiwalowy poprowadzili - Joanna i Krzysztof Kula.
XXXV Jubileuszowy Festiwal zaszczycili swoją obecnością:
Konsul RP w Chicago - Małgorzata Guzik Bąk, prof. Anna Brzozowska - Krajka, przedstawiciele Polsko Słowiańskiej Unii Kredytowej z oddziału w Bridgeview, Józef Ligas z małżonką, byli prezesi ZPPA Andrzej Pitoń - Kubów, Andrzej Gędłek, Henryk Mikołajczyk, Henryk Janik - Redaktor Naczelny ''Podhalanina''.
Nośwarniyjso Górolecka - Beata Gał a także Nojlepso Toniecnica - Katarzyna Miętus z Polski, królowa ZPPA - Karolina Nowobilska, zbójnik roku ZPPA - Krystian Nowak.
Zespół Polaniorze z Kościeliska na czele z kierownikiem Panem Stanisławem Krupą z małżonką Marią, Gminny zespół Watra z Czarnego Dunajca na czele z Kierownikami zespołu: Czesławą i Stanisławem Sobczyk.
Zespół Wesoły Lud z kierownictwem: Michelle i Ryszardem Jamiński.
Zespół Harnasie z Kanady z prezeską Związku Podhalan w Kanadzie Agnieszką Zagórską, wiceprezesem Janem Kołpak z żoną Heleną, wiceprezesem Janem Plewa z żona Małgorzata, Magdalena Stoch, Andrzej Łojas z Kanady uczestnik wszystkich dotychczasowych festiwali ‘‘ Na Góralską Nutę’’, przedstawiciele koła z Detroit a także Rodzice, rodziny, przyjaciele - widzowie XXXV Festiwalu, którzy oklaskiwali i podziwiali prezentujących się na scenie artystów.
Przedstawiciele mediów polonijnych:
Radio Deon - Andrzej Baraniak,
TV Polonia, Polvision,
Andrzej Brach-Super Express, Tygodnik Program, Reklama Revia, Chicago Revia
Dziennik Związkowy - Jola Plesiewicz i Dariusz Piłka,
Polsko- Amerykańska TV Internetowa,
Radio Związku Podhalan - Helena Studencka, Ed’s Foto Video Państwo Małgorzata i Edward Helegda.
DZIEKUJEMY SPONSOROM I TYM KTORZY OFIAROWALI SWOJA POMOC.
Oczywiście, aby ''ogarnąć'' tak ogromne przedsięwzięcie, o wszystko zadbać, wszystkich ugościć, potrzebni są ludzie - oddani i pracowici, a w tym roku pracowali:
Paulina Perhon i Piotr Łukaszczyk - przez dwa dni festiwalowe zajmowali się zespołami, które wystąpiły w czasie festiwalu.
Maria Madetko, Bronisława Maciusiak, Małgorzata Dorula, Krystyna Chyc, Stanisława Czarniak, Katarzyna Pająk, Kasia Wilczek, Maria i Józef Bafia, Maria i Władysław Krzysiak, Anna Janik, Andrzej Para, Józef Pępek, Zofia Kracik, Maria Gocał, Joanna Galarowicz, Maria Skiba, Maria i Stanisław Nowobilscy, Anna i Piotr Staszel,- pracowali w obydwa dni festiwalowe.
W niedzielę pracowali - Danuta i Janusz Nowak, Alicja Bula, Franciszek Łukaszczyk, Wojciech Cikowski, Tadeusz Gancarczyk, Stanisław Waksmundzki, Wiesława i Józef Kula, Janina Para.
Członkowie Zarządu, którzy pracowali w czasie dni Festiwalowych:
Prezes Józef Cikowski
Wiceprezes d/s kultury Zdzisław Dorula - odpowiedzialny za całość.
Wiceprezes d/s gospodarczych Stanisław Sarna
Sekretarz Generalny Helena Studencka
Wiceprezes Zofia Bobak
Skarbnik Maria Skiba
Marszałek Tomasz Radecki
Sekretarz protokółowy Maria Nowobilska
Chorąży Józef Krzystyniak
Sponsorami tegorocznego XXXV Festiwalu ''Na Góralską Nutę'' byli:
- Konsulat RP w Chicago
- Związek Podhalan w Północnej Ameryce
- Restauracja ''Bioło Izba''
-Zofia i Józef Ligas
- Your Day Event Rental - Beata i Andrzej Szczepaniak
- Montrose Deli
- Gentle Touch Dentistry
- Naviga Pol Trvel Services - Katarzyna Chlebek
- Medallion Corp - Daniel Cikowski
- Steaks Plus inc - Krzysztof Harbut
- Olympia Bakery
- Shop and Save Market
- Jola s Handmade Jewerly - Jola Bafia
- Folk Tybycik - Celina Kois
- Classic Printing, Wooddale Inc
- JW Menswear - Józef Waluś
- Stanisław Kulawiak - wykonawca ''Oscarów''
- Koło Harklowa
- Anna i Józef Cikowski
- Małgorzata i Zdzisław Dorula,
- Maria i Józef Bafia
Maria i Władysław Skiba,
Maria i Stanisław Nowobilski,
Bronisława Maciusiak, Tomasz Radecki,
Bacówka braci Sarna - Stanisław i Grzegorz Sarna,
Stanisława Czarniak, Jadwiga i Marian Lukaszczyk, Anna Wilczek.
Szczególne podziękowanie kierujemy do Zarządów i Członków Kół ZPPA, którzy zajęli się zespołami z Polski - Polaniorze i Watra, z prezesami kół Kościelisko - Januszem Nowak i Ratułów - Władysławem Kois. Podziękowania dla tych, którzy przyjęli zespolanów do swoich domów, a także, kół, które przeznaczyły środki finansowe, aby pokryć koszty pobytu naszych gości.
Zarząd Główny ZPPA uhonorował zespoły Watra i Polaniorze, nagrodami w wysokości 500,oo dla każdego zespołu.
DZIEKUJEMY.
A teraz kilka słów na temat gościnnych zespołów, które wystąpiły w XXXV Festiwalu:
Rozpoczniemy od zespołu szczególnego:
Chicago Polka Band - bardzo znana i lubiana grupa muzyczna Chestera Kowalkowskiego.
Znana nie tylko w środowisku polonijnym, ale także amerykańskim.
Nauczycielem Chestera Kowalkowskiego był sam śp '' Mały Władziu'' -Władysław Jagillo - legenda polskiej piosenki w Chicago.
''Mały Władziu'' to też góral, z Nowego Targu.
W tamtych czasach, nie było Internetu, ludzie podróżowali statkiem Batory.
W tym szczególnym czasie powstał taki styl muzyczny "chicagowska polka" - po to, żeby, choć w małym stopniu złagodzić tęsknotę za Ojczyzną.
Dźwięki chicagowskiej polki - tak bardzo charakterystycznej - rozbrzmiewają na falach radiowych w każdą niedzielę do dnia dzisiejszego. Chester Kowalkowski grał także z śp Edem Błazończykiem, który był synem wieloletniego ( 40 lat ) prezesa koła Chochołów - Ferdynanda Błazonczyka.
Myślę, że to tylko malutka wzmianka w ogromnej historii i działalności Chestera Kowalkowskiego, przytoczona z okazji XXXV Festiwalu ''Na Góralską Nutę’’, którego Chicago Polka Band był gościem szczególnym
Chester Kowalkowski od 1996 roku jest prezesem koła Nr1 im Jana Sabały.
Ojciec Chestera był współzałożycielem koła w 1929 roku.
Pan prezes ubolewa nad tym, że w kole nie przybywa nowych członków, którzy zasilili by szeregi koła Nr 1- koła z ogromnymi tradycjami
Zgromadzeni na sali uczestnicy festiwalu z ogromną przyjemnością wysłuchali koncertu,
Szczere życzenia na dalsze lata działalności dla Chicago Polka band - działalności, która przynosi ludziom radość i jest wspomnieniem szczególnym dla starszej emigracji Polaków, ale także dla młodych, którzy poznają historię podhalańskich emigrantów. Aż chciałoby się zaśpiewać ''Góralu czy ci nie żal......
ZESPÓŁ HARNASIE I MALI HARNASIE - KANADA
Zespoły działające przy Związku Podhalan w Kanadzie. Harnasie istnieją 36 lat. Obecnie instruktorami są Dorota Myrda i Sylwester Nowak.
ANEMOS HELLENIC FOLK ARTS - GRECJA
Dyrektorem grupy jest Vasiliki Robakis Kouchoukos Grosso. Grupa przedstawia muzykę i tańce z Grecji i greckich wysp. Przygrywała im żywa muzyka z tradycyjnymi greckimi instrumentami.
BOROZDA HUNGARIAN ENSEMBLE- WĘGRY
Borozda Hungarian Esemble jest to grupa Węgierska która działa już od 7 lat.
W ciągu 7 lat ich działalnośćci grupa występowała na wielu festiwalach, reprezentując kolorowa kulturę Węgier w oryginalnej formie. Na festiwalu przedstawili taniec z regionu Transylvania, wioski Magyarpalatka.
Instruktorem grupy jest Noemi Toka.
ZESPÓŁ WATRA Z CZARNEGO DUNAJCA
Gminny Zespół Góralski „Watra" powstał w 2000 roku w Czarnym Dunajcu, skupiając młodzież z terenu gminy Czarny Dunajec. Poprzez inscenizacje obrzędów grupa prezentuje folklor Podhala, przedstawiając takie widowiska jak: Wesele góralskie, Tłucenie lnu, Osod, programy kolędnicze oraz artystycznie opracowane tańce i śpiewy. Zespół „Watra” reprezentuje i promuje gminę Czarny Dunajec na licznych przeglądach i festiwalach, w których bierze udział zdobywając wiele nagród i wyróżnień. Do sukcesów można zaliczyć m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz nagrodę publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem w 2009 roku; dwa pierwsze miejsca w tańcu Zbójnickim podczas „Karnawału Góralskiego” w Bukowinie Tatrzańskiej oraz pierwsze miejsce w grupach śpiewaczych podczas „Sabałowych Bajań” czy "Muzykowania na Duchową Nutę". Podczas ogólnopolskiego konkursu tańca ludowego zespół WATRA otrzymał główną nagrodę - Grand Prix. Zespół zdobył także główne nagrody podczas przeglądów teatrów obrzędowych w Żywcu i Czarnym Dunajcu. Wielokrotnie występował na terenie całego kraju oraz zagranicą.
Kierownikami zespołu są Czesława i Stanisław Sobczyk.
WESOŁY LUD
Zespół Polskich Tańców Ludowych WESOŁY LUD z Chicago, jest reprezentacyjnym zespołem folklorystycznym Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce - najstarszej i jednej z największych organizacji Polonii Stanów Zjednoczonych. Zespół został zorganizowany z inicjatywy choreografa Micheline Bieńkowskiej-Jamińskiej w styczniu 1977r. Od początku istnienia celem działalności zespołu jest rozpowszechnianie polskiego folkloru, tańca i śpiewu, doskonalenie umiejętności artystycznych oraz zachęcanie młodzieży amerykańskiej polskiego pochodzenia do spędzania pożytecznych i przyjemnych chwil w gronie POLONUSÓW. Od 1987 r., Ryszard Jamiński wstąpił do Kadry Artystycznej „Wesołego Ludu” i obecnie jest Kierownikiem Artystycznym i Choreografem.
WESOŁY LUD jest młodym ambasadorem Polonii Chicagowskiej. Występował w Polsce biorąc udział w 11-tu Festiwali Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie (ostatnio w 2017 r.), na Litwie w Wilnie, w Czeskiej Republice w Pradze, na Ukrainie we Lwowie, na Węgrzech w Budapeszcie, w Montrealu i Toronto w Kanadzie, również w Shanghaju w Chinach jak i w wielu stanach Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Zespół otrzymał nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki za młodzieńczość i ekspresję, a w 2007r. pierwszy „Złoty Medal” wręczony w Stanach Zjednoczonych za „zasługi w krzewieniu kultury polskiej wśród rodaków w Stanach Zjednoczonych Ameryki i na całym świecie” od Stowarzyszenia "Wspólnota Polska".
Na Festiwalu zaprezentowali:
-Piosenka zespołowa
-Wiązanka tańców i przyśpiewek opoczyńskich
-Suita tańców lubelskich
-Polka chicagowska
ZESPÓŁ POLANIORZE -
Zespół został założony 1977r. W tym roku
obchodził swój jubileusz 40 – lecia.
Pierwszym kierownikiem zespołu został Józef Bukowski – Tyrała, a kierownikiem artystycznym Andrzej Pitoń – Kubów. Wspomagał ich Wacław Przeklasa.
Rok później urządzono pierwszy Przednówek w Polanach, a w 1978 r. zespół zdobył prestiżową złotą ciupagę na MFFZG w Zakopanem przedstawiając tradycyjny Osod.
Rok w rok występowali na bukowiańskich Bajaniach i Karnawałach, czarnodunajeckich Przepatrzowinach, Poroniańskim Lecie. Przygotowywali kolędnicze spektakle, „Wesele góralskie”, „Sianokosy”, „Kopanie gruli”, jasełka i wiele innych. To były złote lata.
Od 1998 r. „Polaniorzy” prowadzili Maria i Stanisław Krupowie, doświadczeni
już i w „Bartusiach” i w „Maśniokach”. Skład czasem rozrastał się do 50 osób.
Często korzystano z rad starszych nieocenionych Polaniorzy i Polaniorek jak np. Helena Łacek, która zawsze wyszperała jakiś stary tekst, dawną śpiewkę;
z muzykantami, co niegdyś tu grali.
Krupowie zachowali „czystość formy góralskiej” – w muzyce „Polaniorzy” nie mają się prawa odezwać żadne gitary, bębny, elektryczne instrumenty; młodzież śpiewa i tańczy i przyodziewa się tak, jak ojcowie i dziadkowie, bez żadnych „nowości i domieszek”. Poznaje prawidła tańca i wymogi sceny. W 2003 r. zespół zdobył "Srebrną Ciupagę" w kategorii zespołów artystycznie opracowanych. To nie był jedyny sukces, jaki odnieśli podczas tego Festiwalu. W Konkursie Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych Polaniorki wyśpiewały "Złote Zbyrkadło", a muzyka Polaniorzy otrzymała "Brązowe Zbyrkadło". Zostali też laureatami prestiżowej nagrody publiczności. Kilkukrotnie był gospodarzem tej prestiżowej imprezy. Polaniorze publiczność wielu krajów Europy zachwycali swą żywiołowością, temperamentem, urodą tańca, kunsztem śpiewu. Występowali na festiwalach:
na Słowacji, Węgrzech, w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Bułgarii, Serbii. Urzekali też polonijne środowiska za oceanem.
- W latach 2010 zespołem kierował Józef Pitoń,
- W latach 2011 – 2012 Ewa Nędza – Kubiniec wraz z tatą Adamem Nędzą – Kubińcem,
- W latach 2012 – 2014 Anna Watycha, Maciej Krzeptowski i Andrzej Karpiel – Replon.
Od września 2014 roku zespół pracuje ponownie pod okiem Państwa Marii i Stanisława Krupów.
Ogromnym osiągnięciem zespołu są nagrody i odznaczenia, które w ostatnich latach udało się zdobyć:
- Zasłużony dla Kultury 30.10.2016 r.
- Nagroda Starosty Tatrzańskiego 16.09.2016 r.
- Nagroda Wójta Gminy Kościelisko za całokształt w dziedzinie kultury 7.05.2017 r.
- Nagroda Oskara Kolberga 7.06.2017
THAI CLASSICAL DANCE SCHOOL OF THE THAI BUDDHIST TEMPLE - TAJLANDIA
Thai Classical Dance School of The Thai Buddhist Temple - Tajlandzka Klasyczna Szkola Tańca
Instruktorem grupy jest Thunyatorn Tongbua.
Grupa przedstawi dwa tańce:
Taniec Błogosławieństwa jest jednym z klasycznych Tajlandzkich tańców, przedstawia przepiękną muzykę i ruchy tancerzy.
Wszystkim uczestnikom, gościom, sponsorom, tym którzy ciężko pracowali w czasie XXXV Festiwalu ''Na góralską nutę'', serdeczne PODZIEKOWANIE.
XXXV FESTIWAL to już historia.
Do zobaczenia za rok.
Helena Studencka
Zespoły góralskie na XXXV Festiwalu działające przy ZPPA
ZESPÓŁ CHOCHOŁOWIANIE
Zespół został założony w 1991 roku istnieje już 26 lat
Założycielem zespołu był śp. Edward Wilczek były Prezes ZPPA
Obecny Kierownik - Edward Skorusa
Zastępca kier - Jadwiga Szczurek i Halina Kowalczyk
Instruktorzy - Marian Bryja i Zuzanna Sołtys
ZESPÓŁ JUCHASI
Zespół istnieje od dwóch lat. Założycielami są Władysława Gąsior i Wojciech Kois
Obecny Kier - Ewa Szwajnos i Bogusława Landowski
Instruktorzy - Władysława Gąsior i Wojciech Kois
SZKÓŁKA PIEŚNI I TAŃCA PRZY Zarządzie Głównym.
Zespół działający przy Zarządzie Głównym ZPPA od 38.lat.
Kierownik - Bożena Mąka
Instruktorzy: Katarzyna Łowisz i Stanisław Bobak- Koziar
ZESPÓŁ MALI KOSCIELISCANIE
Zespół został założony 2006 r
Założyciel zespołu to pani Anna Watycha
Obecny kierownik: Iwona Borowicz, Dorota Kawula
Instruktorzy: Anna Stopka-Kurtyka, Adam Górecki
ZESPÓŁ KOSCIELISCANIE
Zespół został założony w 2012roku
Założyciele zespołu to starsi członkowie zespołu "Mali Kościeliscanie"
Kierownicy: Katarzyna Kania, A. Marusarz
Instruktorzy: Anna Stopka Kurtyka, Adam Górecki
ZESPÓŁ ŚLEBODNI W USA
Zespół “Ślebodni w USA” działający przy kole nr. 37 Groń-Leśnica ZPPA (Młodzieżowo/Dorosły)
Zespół założony 1994 roku przez Mariana Bryję
Kierownik/Instruktor: Marian Bryja
Instruktorzy: Joanna Kula i Dawid Waluś
ZESPÓŁ DZIANISANIE
Zespołu Dzianiszanie został założony 10 lat temu przez: Marię Krzysiak i Władysława Michniaka
Obecny Kier - Helena Dzielski i Łukasz Bednarz
Instruktorzy Joanna Staszel i Łukasz Bednarz
ZESPÓŁ MALI DZIANISANIE
Zespół został założony 10 lat temu przez Marie Krzysiak i Władysława Michniak
Obecny Kierownik - Helena Dzielski
Instruktorzy: Joanna Staszel, Gosia Majerczyk, Krzysiek Bednarz
ZESPÓŁ MALI SLEBODNI
Zespół założony w 2005 roku przez Mariana Bryja działa przy kole Groń Leśnica.
Instruktor - kierownik Marian Bryja
Instruktorka - Joanna Kula
ZESPÓŁ ODROWAZ PODHALANSKI
Zespół założony w 2003 roku.
Założyciel Stanisław Kulawiak
Kierownik - Bożena Ciszek
Instruktorzy - Kasia Mateja i Marcin Ciszek
ZESPÓŁ ORAWA
Zespół powstał w 1993 roku
Kierownikiem zespołu jest Maria Jazowski a instruktorem Aleksander Jazowski.
Zespół ma swoją własną muzykę w składzie: Jerzy Mszal, Monika Mszal- Urbaniak, Krzysztof Mszal, Janusz Jazowski, Artur Jazowski, Krzysztof Kucek.
ZESPÓŁ MALI HYRNI
Zespół założony w 1998 roku przez Marka Bukowskiego i Jana Bobaka
Kierownikiem zespołu jest Marek Bukowski
Instruktorzy Marek Bukowski i Katarzyna Janik.
ZESPÓŁ MAŁO WANTA
Zespół istnieje 9 lat
Kierownik zespołu - Agnieszka Bobak
Założyciele zespołu to Agnieszka Bobak i Marek Bukowski
ZESPÓŁ muzyczny ZAWATERNIK
Kierownikiem i instruktorem jest mgr Jan Bobek
Zespół kultywuje muzykę skalnego Podhala.
ZESPOL ZESPÓŁ HARNASIE
Zespół założony w 2016 r
Kierownikiem jest Jan Dziadkowiec.
Instruktorzy Edyta Mszal i Marcin Wojtyczka
ZESPÓŁ WIYRCHY
Zespół działa przy kole Bustryk
Kierownik i instruktor Andrzej Nędza
Zastępca - Wojciech Jarosz
Instruktor - Zofia Cichorz
ZESPÓŁ muzyczny GRONIK
Zespół istnieje ponad 13 lat
Założycielem i kierownikiem jest Władysław Pawlikowski
Instruktorzy- Władysław Pawlikowski, Monika i Mateusz Staszel, Bogdan Pawlikowski.
ZESPÓŁ WANTA
Zespół założony w 2006 r
Kierownik Agnieszka Bobak
Instruktorzy Agnieszka Bobak i Marek Bukowski.
Laureaci ''Brązowej ciupagi'' i wielu innych nagród na MFFZG w Zakopanem w 2017 roku.
ZESPÓŁ SIUMNI
Założony w 2001 roku przez Zdzisława Miernickiego i Marka Ogórka.
Obecny kierownik - Karolina Walkosz Strzelec
Instruktorzy - Karolina Walkosz Strzelec i Szymon Jakubiec
Laureaci ''Srebrnej ciupagi'' i wielu innych nagród na MFFZG w Zakopanem w 2016 roku